Eğitimde Yasal Uyuşturucu Sorunu
Lise ve üniversite sınavlarına hazırlanan öğrenciler ile özellikle tıp ve psikoloji öğrencileri, daha fazla dikkat ve konsantrasyon sağlamak amacıyla kırmızı reçeteli ilaçları kullanıyor. Kimi öğrenciler bu ilaçları arkadaşlarından temin ederken, bazıları da internet üzerinden kaçak yollarla ilaçlara ulaşıyor.
İnternet üzerinden ilaç temini yapmanın yanı sıra, ilaçlar peluş oyuncakların içine gizlenerek ulaştırılıyor ve bu hizmet oldukça yüksek bir fiyatla sunuluyor; fiyatlar 1300-1700 TL arasında değişiyor.
Sosyal medya gruplarında, öğrenciler ilaçların "faydalarını" paylaşarak reklamını yapıyorlar. Örneğin, bir öğrenci, "Ders çalışırken 2 saat mi olmuş gibiydi, sınav günü hariç sıfır stres yaşadım. Bu yüzden tavsiye ederim." diyerek ilacı diğer öğrencilere öneriyor. Başka bir öğrenci ise, "3 sınav öğrencisi arasında dolaşıyordur, birisi X ilacını kullanıyor, diğeri Y ilacını." ifadeleriyle ilaçların yaygınlığını anlatıyor.
İlaç kullanan öğrencilere, bu ilaçlara nasıl ulaştıklarını sorduğumuzda, farklı cevaplar alıyoruz. Kimi öğrenciler, doktor gözetiminde reçete ile ilaç aldıklarını belirtirken, bazıları arkadaşları vasıtasıyla bulduklarını dile getiriyor. Bir başka öğrenci ise ilacı kullanmış, ancak yan etkiler nedeniyle bırakmış; "Dikkat toplamada etkisi vardı, ama en ufak seste sinir krizi geçirecek gibi hissettim. Tahammülsüzlüğüm arttı. Bu yüzden kullanmayı bıraktım." diyor.
"SINIFIN YARISI KULLANIYOR"
Öğrencilerin önerilerinin yanı sıra, ilaçların etkilerini öğrenen bazı veliler ve eğitim koçları da öğrencilere ilaç kullanmaları konusunda baskı yapıyorlar.
Yükseköğretim Kurumları Sınavı'nda (YKS) Türkiye derecesi yapmış ve şu anda tıp fakültesinde okuyan bir öğrenci, "Sınav hazırlığı sırasında çok yaygındı. Fen lisesinden bir arkadaşım, sınıfın yarısının ilaç kullandığını söyledi. Ailesinin tavsiyesiyle başladığını belirterek bana da önerdi. Doktor tavsiyesi dışında başlamak istemediğim için teklifi reddettim. Tıp fakültesinde de ilaç kullanımının yaygın olduğunu gözlemliyorum. Özellikle üst sınıf öğrencilerin ilaca ulaşmaları daha kolay." şeklinde konuşuyor.
İlaçları reçete ile kullandıklarını belirten bazı kişiler ise öğrenciler ve velilerin kendilerine ilaç talep ettiğini ifade ediyorlar. Sınavlara hazırlanan kişilerin kendilerine sık sık yazdığını belirten T.S., "Hastalığı olup olmadığını bilmiyorlar. Bazısı ileride asker, polis olamam diye düşünerek tanı almıyor, ama ilaç ihtiyaçları var. Bazen de sırf sınav başarısı için ilaç istiyorlar. Hastalığı olan birçok arkadaşım benzer durumu yaşıyor, mesaj kutularımız böyle mesajlarla dolu. Para da teklif ediyorlar." diyor.
OYUNCAK İÇİNDE TESLİMAT
İlaçlar normal şartlarda kırmızı reçete ile alınıyor. Ancak bu ilaçlara yasa dışı şekilde internetten ulaşmak da mümkün. 'Her türlü ilaç vb. tedarik edilir' ilanıyla ulaşılan bir satıcıyla iletişim kurduk ve elden veya kargoyla ilaç teslimatı yapabileceğini söyledi. İlaçları peluş oyuncakların içine dikiyor ve kutuya koyarak gönderiyor; alıcılar, kutuyu yırtarak ilaçlara ulaşıyorlar. İlaçların fiyatları ise çeşidine göre 1.300 TL ile 1.700 TL arasında değişiyor.
YAN ETKİLERİ CİDDİ
Sınav sürecinde ilaç isteyen ailelerin sayısının arttığını belirten Türkiye Psikiyatri Derneği'nden Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Prof. Dr. Özgür Öner, "Uyarıcıların yanlış kullanımının en önemli nedeni bilişsel güçlendirmedir. Diğer nedenler kilo vermeye çalışma, uyku ihtiyacını azaltma ve enerjiyi artırma." diyor ve ABD'deki bir çalışmaya göre üniversite öğrencilerinin yüzde 5.3 ile yüzde 34 arasında reçetesiz ilaç kullandığını belirtiyor. Öner, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı için belirtilerin 12 yaşından önce başlamış olması gerektiğini ifade ediyor ve daha önce herhangi bir şikayeti veya işlev kaybı olmayan bir kişide sınav öncesinde tanı koymamanın uygun olmadığını belirtiyor. İlaçların yan etkileri hakk
ında ise "Genel olarak güvenli ilaçlar olsa da yan etkileri bulunmakta. En sık görülen yan etkiler iştahsızlık, uykusuzluk, kaygı, tik ve diğer tekrarlayıcı hareketlerde artış, uzun süreli kullanımda bazı olgularda boy ve kilo gelişiminde gerilik ve kardiyolojik yan etkilerdir." açıklamasını yapıyor.