TÜRKİYE'DE KREDİ DİNAMİKLERİ: İL İL ANALİZ
Türkiye genelinde kredilerin takibe dönüşüm oranları incelendiğinde, finansal sektördeki değişkenlikler dikkat çekiyor. Çankırı, en düşük takibe dönüşüm oranına sahipken, Konya ise yüzde 3.9 ile zirvede yer alıyor. Diyarbakır, Mardin, Hakkari ve Adana ise bu sıralamayı takip ediyor.
Takipteki alacakların toplam nakdi krediler içindeki payını gösteren oran (takipteki alacaklar / toplam nakdi kredi oranı) bankacılık sektöründe genel olarak yüzde 1.53. Bu oran, 22 ilde genel ortalamanın üzerinde seyrederken, Konya'da bu oran iki katından fazla. Konya'yı takip eden ilk 5 il sırasıyla şunlar: Diyarbakır (%3), Mardin (%2.4), Hakkari (%2.2) ve Adana (%2.2). Çankırı ise en düşük takipteki alacak oranına sahip il olarak öne çıkıyor, bu ildeki oran yüzde 0.59. Denizli, Nevşehir, Siirt, Kastamonu ve Aksaray ise en düşük oranlara sahip diğer iller arasında bulunuyor. İzmir, Aydın, Balıkesir, Çanakkale, Muğla, Çorum ve Trabzon gibi ticaretin yoğun olduğu illerde oran yüzde 1'in altında seyrediyor.
Sektörel bazda yapılan incelemelerde, deprem bölgelerinde bazı sektörlerde yüksek oranlara rastlanıyor. Hatay'da inşaat sektöründe yüzde 31.86'lık yüksek oran dikkat çekerken, aynı ilde turizm sektöründe görülen yüzde 16.30'luk oran da önemli. Kilis'te finansal sektördeki yüzde 75.38'lik takipteki alacak oranı ve tekstil sektöründeki yüzde 22.34'lük oran, sorunlu sektörleri gösteriyor. Osmaniye'de ise enerji sektöründe yüzde 25.59 ve turizm sektöründe yüzde 18.33'lük oranlar dikkat çekiyor.
Yüksek takibe dönüşüm oranlarında öne çıkan iller ve sektörler arasında Afyonkarahisar'da turizm (%26.84), Kars'ta tekstil (%24.07), Yalova'da enerji (%22.51), Kocaeli'de enerji (%27.26), Konya'da enerji (%19.49) ve Kayseri'de turizm (%19.34) öne çıkıyor. Sektörel bazda en çok takibe düşme enerji (13 ilde), inşaat (13 ilde) ve tekstil (7 ilde) sektörlerinde gözleniyor.
Takipteki alacak oranları tüketici kredilerinde 21 ilde, ticaret sektöründe (ticari krediler) ise 6 ilde en yüksek kredi türünü oluşturuyor.
KONYA'NIN ÖNEMLİ ROLÜ
İller bazında incelendiğinde, tek bir firmanın yüksek miktarda kredisinin oranları etkileyebileceği unutulmamalıdır. Hatay'da toplam takipteki alacak oranı inşaat ve turizmde yüksek olsa da miktarı 2.4 milyar TL olarak belirlenmiştir. Kilis'te finansal sektörün öne çıkması, ancak takipteki kredi miktarının sadece 70.1 milyon TL olması, muhtemelen tek bir firma veya birkaç firmanın kredilerinden kaynaklandığını gösteriyor. Ancak sektörel dağılımda enerji, inşaat, tekstil, tüketici ve ticari kredilerde yoğunlaşma göze çarpıyor.
Üç büyük ilde takipteki alacak miktarının yüksek olması beklenen bir durumdur. İstanbul'da 69.4 milyar, Ankara'da 23.3 milyar ve İzmir'de 5.5 milyar TL olarak kaydedilmiştir. Ancak dikkat çeken nokta, en yüksek takipteki alacak oranına sahip Konya'da alacak miktarının (8 milyar TL) İzmir'den ve daha büyük ekonomiye sahip diğer bazı illerden daha yüksek olmasıdır. Örneğin, Bursa'da takipteki alacak miktarı 3.4 milyar TL, Gaziantep'te 5.5 milyar TL, Kocaeli'nde 4.7 milyar TL ve Adana'da 4.8 milyar TL düzeyindedir.